Biegowo-blogowe podsumowanie roku 2022

Aby tradycji stało się zadość... zaspakajając przy tym blogowe ambicje głodnych naszego posumowania mijającego roku, rozliczy ten stary dwa tysiące dwudziesty drugi jeszcze przed upływem terminu jego ważności, tak co by w nowy dwudziesty trzeci wejść świeżą głową i czystym kontem bez blogowych długów roku dwudziestego drugiego.

 

fot. MG FOTO GRUCKA

 

Dziesiąty sezon startowy w dwunastym roku biegania nie był ani biegowy, ani startowy... wybieganych niespełna pięćset kilometrów, z czego trzy ostatnie miesiące roku bez biegania i trzy starty typowo rekreacyjne, z czego w Brzeszczach na „Złotych Gaciach” debiutując po raz pierwszy w marszu Nordic Walking na dziesięć kilometrów. Ciągle odzywające się stare kontuzje... i zapalenie Achillesa na miesiąc przed pierwszym planowym startem, które mocno pokrzyżowało biegowe plany, zmęczenie i spadek formy... podszyty zapewne szwankującym zdrowiem no i może wypalenie, które podpowiada... daj se spokój z tym bieganiem, masz już czterdzieści lat, czas na sportową emeryturę amatora. Do czterdziestki wyciskasz, ile wlezie... urywasz minuty i sekundy, które pomimo włożonego ogromnego wysiłku psychicznego i fizycznego, okupionego nieraz bólem „no pain, no gain”, sprawiają ci ogromną przyjemność i satysfakcję z dobrze wykonanej roboty, ale gdy zaczyna coś szwankować... ból przestaje sprawiać satysfakcję, a już tym bardziej przyjemność… mówisz stop. Coś jest nie tak… i idziesz po raz pierwszy od dwunastu lat do lekarza. Z drugiej strony dobrze odpocząć od dotychczasowych nawyków, bo coś, co jest robione na siłę z musu bez serca, nie daje żadnej satysfakcji, a wręcz przeciwnie tylko nas zniechęca. Czy tak będzie… czas pokaże?

 

 

W ramach biegowo-blogowego podsumowania roku dwa tysiące dwudziestego drugiego przypominamy nasze relacje z biegów i imprez, którym partnerowaliśmy w minionym roku... 

 

Jubileuszowa dziesiąta edycja Biegu o Złote Gacie… Brzeszcze 24 kwietnia 2022 roku 

 

„Tegoroczna… tak długo oczekiwana przez wielu edycja była nieco inna, ale nie aż tak inna, żeby nie powiedzieć całkiem odmiennie nowa. Stare gacie nawet po liftingu zawsze będą starymi gaciami i żadne krawieckie zabiegi nie uczynią z nich nowych… a moda jak to moda… raz jest, raz jej nie ma i co jakiś czas doznaje renesansu i wybucha na nowo”. 

 

https://wildrunnersclub.blogspot.com/2022/04/moje-zote-gacie-relacja-2022.html [link]

 

 

Jedenasta edycja Biegu Pszczyńskiego... Pszczyna 5 czerwca 2022 roku 

 

„Nie będę się wdrażał w statystki... podliczania frekwencji i kto wygrał, a kto został wygranym, bo jak wiadomo... w bieganiu każdy jest zwycięzcą. Jak sięgam czasem na przestrzeni lat tej imprezy, a jestem w zasadzie od jej samych początków... i chwał tym którym się chciało coś takiego u nas w Pszczynie ogarnąć i zorganizować, jest to dla mnie impreza już kultowa... jedna z tych, na których trzeba być... biec bądź jak kontuzja pokrzyżuje plan kibicować”. 

 

https://wildrunnersclub.blogspot.com/2022/06/moje-i-to-tylko-moje-carbo-roku-2022.html [link]

 

 

Szósta edycja Świerczynieckiego Biegu Ulicznego... Świerczyniec 9 lipca 2022 roku 

 

„Po dwuletniej przerwie niebytności w kalendarzu imprez biegowych powrócił bieg na ulice Świerczyńca. W minioną sobotę 09 lipca br. byliśmy tego świadkiem, jak biegacze stanęli po raz szósty na starcie świerczynieckiego biegu ulicznego, który swoją historią sięga roku dwa tysiące piętnastego… biegliśmy wtedy i biegliśmy teraz, choć z pozoru bieg ma już sześć udanych startów, to sama inicjatywa, wokół której gromadzą się ludzie, obchodziła w tym roku swoje niepisane ósme urodziny”. 

 

https://wildrunnersclub.blogspot.com/2022/07/swierczyniecka-reaktywacja-czyli.html [link]

 

 

Pewnie zauważyliście, że na blogu jest sporo historycznych treści, które jakby nie są bezpośrednio związane z tematem... jak na blog sportowo-rekreacyjny o bieganiu, choć historia zawsze była jego częścią, pasją poznawania przeszłości w teraźniejszości, pielęgnowaną od dziecka. Nie bez kozery mówi się przecież o historii jako nauczycielce życia. Do czasu uruchomienia nowego projektu, który będzie ściśle związany z historią, treści, które wcześniej miały charakter „off topic”, znajdziecie w zakładkach panelu głównego pod hasłem „Koło Historii” [link]. Teksty artykułów i potencjalnie interesujące mnie tematy jak na razie grzeją szufladę albo są w nieodległych planach. W tym roku ukazały się aż cztery obszerne artykuły poświęcone tej bliskiej... lokalnej historii i tej nieodległej... również związanej z Górnym Śląskiem. Tematyka... jak już zdarzyliście zauważyć, oscyluje w okresie drugiej wojny światowej i fortyfikacji oraz tym, co działo się wcześniej na ziemi pszczyńskiej w XIX i na początku XX wieku. W zakładce znajdziecie także starsze artykuły, które ukazały się na łamach blogu w latach poprzednich.

 

 

Pomimo światowych zawirowań spowodowanych cowidem i aktualnych wydarzeniach za nasza wschodnią granicą, świat biegów ma się dobrze i pomimo ogólnej tendencji spadku zainteresowania ze strony potencjalnego odbiorcy, mody na bieganie, zawsze znajda się chętni, którzy biorą w nich udział. Wszystkim tym pasjonatom, którym się jeszcze hece życzę dobrego biegania, niegasnącej pasji i przede wszystkim końskiego zdrowia oraz radości z pokonywania kolejnych kilometrów... realizujcie plany i spełniajcie marzenia w Nowym Roku. 

 

Z biegowym… 

 

Piotr Czesław Tomczyk/WRsC

Wesołych Świąt Bożego Narodzenia!

Zdrowych, wesołych i spokojnych Świąt Bożego Narodzenia
życzy
Wild Runners Club!

Merry Christmas to all our friends!
Frohe Weihnachten an alle unsere freunde!
 

Wasz admin i autor...
Piotr Czesław Tomczyk/WRsC

Boże Narodzenie 2022 r.

Dziewięć lat z pasji dla pasji o bieganiu...

 

Tego dnia co roku obchodzimy urodziny bloga.

Wasz admin i autor...
Piotr Czesław Tomczyk/WRsC

Szlakiem bunkrów… Młynka - schron bierny piechoty Regelbau 668 z 1944 roku

Powszechnie w języku potocznym przyjęło się... błędnie zresztą, nazywać schrony bunkrami. Czym są schrony? Z wojskowego punktu widzenia są to zakryte obiekty fortyfikacyjne przeznaczone do prowadzenia ognia, obserwacji, kierowania walką, ochrony żołnierzy oraz bojowego sprzętu technicznego przed oddziaływaniem środków rażenia przeciwnika. Mogą to być budowle drewniano-ziemne, z bloków kamiennych, betonowe lub żelbetowe z elementami stalowego wyposażenia takiego jak: płyty strzelnic, stalowe kopuły obserwacyjne, artyleryjskie, ciężkich karabinów maszynowych oraz broni ręcznej, miotaczy ognia, granatników, a także zrzutnie granatów ręcznych, wyrzutnie pocisków oświetlających oraz elementów stalowych krat fortecznych, drzwi, zaworów i instalacji filtrowentylacyjnych. Schrony ze względu na swoje przeznaczenie podzielić możemy na: polowe, bojowe, tradytory artyleryjskie, pozorno-bojowe, pozorne... imitujące schrony, schrony bierne dla pogotowia piechoty oraz sprzętu np. dział, amunicyjne, sapersko-inżynieryjne, obserwacyjne, łączności i dowodzenia.

 

 

Regelbau 668

 

Schron bierny piechoty typy Regelbau 668 został zaprojektowany około 1942 roku jako rozwinięcie schronu typu 501, stosowanego już od 1939 roku w fortyfikacjach Wału Zachodniego, systemu niemieckich umocnień wzdłuż granicy Niemiec z Francją, Luksemburgiem, Belgią i Holandią, budowanego w latach 1936-40, nazywanego również Linią Zygfryda, który był prostym schronem dla drużyny piechoty (einfacher Gruppenunterstand) liczącej 9 żołnierzy i dowodzącego nią podoficera. Od 1942 roku schrony typu Regelbau 668 wznoszono masowo przy fortyfikowaniu Wału Atlantyckiego a od 1944 roku także przy fortyfikacjach wschodnich umocnień polowych Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych Wehrmachtu (OKH-Stellungen), budowanych już w nieco zmniejszonej wersji (Kleinstunterstand) dla drużyny liczącej 9 lub 6 żołnierzy w przpadku wersji z peryskopem.

 

 

Schron o numerze katalogowym 668, wchodzący w skład serii obiektów typu 600, opisany był jako Kleinstunterstand für 6 (9) Mann, czyli mały schron dla sześciu lub dziewięciu mężczyzn. Na rysunku schemat schronu i przykładowe zastosowanie w terenie według niemieckiej instrukcji.

 

Na stropie... widoczne charakterystyczne stożki szybów antenowych, zamknięte cylindrycznymi pancerzami typu 947S6 osłon anten radiostacji oraz komin odprowadzający dymu z piecyka fortecznego Wt 80 lub Wt 80K.

 

Na stropie... po lewej stronie w oddali widoczny podjazd do budynku mieszkalnego, który kryje pod sobą schron dla armat typu Regelbau 701, uważny obserwator zauważy jego fragmenty wystające zza ogrodzenia posesji.

 

 

Standaryzowana konstrukcja schronu typu Regelbau 668 o klasie odporności „B alt”, budowana na planie kwadratu o wymiarach 7,65 x 7,65 metra i wysokości 4,4 metra, o grubości ścian zewnętrznych i stropu 1,5 metra i 0,8 metra grubości ścian wewnętrznych, gwarantowała załodze bezpieczeństwo przy jednokrotnym trafieniu pociskiem kalibru 21 cm lub wielokrotnym kalibru 15 cm. Dla zabezpieczenia załogi przed odpryskami odłamków betonu, w przypadku bezpośredniego trafienia pociskiem artyleryjskim lub bomba lotniczą w strop schronu, miedzy dwuteowniki sufitu zakładano drewniane klepki. Aby wykonać wykop pod budowę schronu o odpowiednich wymiarach, należało usunąć 420 metrów sześciennych ziemi. Do budowy zużywano od 210 do 230 metrów sześciennych betonu, 9,7 ton stali zbrojeniowej oraz 1,7 ton stali profilowanej. Schron składał się z trzech pomieszczeń... wejścia z przedsionkiem, śluzy gazoszczelnej i izby załogi. Obiekt obsypany był z trzech stron nasypem kamienno-ziemnym a odkryta elewacja schronu, w której znajdowało się wejście, maskowana była przy pomocy rozpiętej siatki przymocowanej za pomocą „świńskich ogonków”, stalowych prętów wystających z „grzebienia” zapola elewacji schronu.

 

  

Południowo-wschodnia ściana schronu.

 

Kilka zdjęć zrobionych z partyzanta... wejście do stanowiska bojowego typu Ringstand 58c, ogólny widok na ścianę zapola schronu z wejściem... oraz ściana z wyjściem ewakuacyjnym z widocznymi stalowymi klamrami prowadzącymi na strop schronu.

 

Widok na ścianę zapola schronu z wejściem zamykanym kratą forteczną... tuż obok wejścia, po lewej stronie, widoczne czerpnie powietrza, które poprzez rury i szereg filtrów, za pomocą wentylatora, dostarczały świeże powietrze do izby załogi schronu.

Wejście i przedsionek…

 

Wejście do schronu zamykane krata forteczna, które prowadziło w dół po schodkach do przedsionka, mieści po lewej stronie zejścia wnękę przyłącza kabla polowej sieci telefonicznej. Ponadto w przedsionku znajduje się wylot rury odprowadzającej zużyte powietrze ze schronu, odstojnik gromadzący zbierającą się wodę w obiekcie i symetryczne szyby wysuwanych anten radiowych. Schron był przystosowany do prowadzenia wojny przy użyciu środków chemicznych, a przedsionek był miejscem oczyszczania odzieży z bojowych środków chemicznych.

 

 

Wejście do schronu z widokiem na śluzę gazoszczelną i przedsionek... na zdjęciu dwudzielne pancerne drzwi typu 434P01 z widocznym otworem strzelnicy, zasuwanym stalową płytą. Przed drzwiami po lewej stronie widoczna nisza szybu zapasowej anteny radiowej a symetrycznie po prawej stronie znajduje się nisza szybu anteny głównej.

 

Wnęka na lampę sygnalizacyjną oraz położona niżej, nisza przyłącza kabla polowej sieci telefonicznej, znajdujące się w lewej ścianie zejścia do przedsionka schronu.

 

Śluza gazoszczelna…

 

Przez pancerne dwudzielne drzwi typu 434P01, warzące 640 kg, gdzie filcowe uszczelki i specjalny profil futryny zapewniał gazoszczelność, wchodzimy do śluzy gazowej, która zabezpiecza obiekt przed dostaniem się gazów bojowych do wnętrza schronu. W górnej części drzwi znajduje się otwór strzelnicy zasuwany stalową płytą. Ponadto po lewej stronie śluzy znajduje się zawór odprowadzający zużyte powietrze rurą do przedsionka. W celu zapewnienia gazoszczelności przy pomocy specjalnych zaworów utrzymywano ciśnienie nieco wyższe niż na zewnątrz schronu. Przedsionek i śluza gazoszczelna pełniła również rolę podręcznego magazynu, w którym na stojakach przetrzymywano broń, hełmy, maski przeciwgazowe, podręczne narzędzia, żywność, wodę, zapasy nafty lub karbidu do lamp, klozet polowy i miednicę, która zastępowała umywalkę.

 

Wejście ze śluzy gazowej do izby załogi... po lewej stronie widoczny otwór wyjście ewakuacyjnego (Notausgang) oraz otwory instalacji kominowej pieca, po przeciwnej stronie „kącik wypoczynkowy”, czyli miejsce, gdzie znajdowały się prycze załogi... oraz widok na stanowisko łączności telefonicznej z widocznymi kotwami mocujących wyposażenie. Ponadto widoczne przewody instalacji wentylacyjnej... rura zaworu nadciśnieniowego, odprowadzająca zużyte powietrze do śluzy i rura wentylacyjna, która zakończona była zaworem odcinającym. Dalej widok z izby na śluzę z widocznym otworem rury zaworu nadciśnieniowego, który odprowadzał zużyte powietrze do przedsionka. Wybaczcie za jakość zdjęć... nie dość, że z partyzanta to jeszcze z latarką w ręku.

 

Izba załogi…

 

Ze śluzy gazoszczelnej przez pancerne lekki drzwi typu 19P7, o pełnym skrzydle, warzące 195 kg wchodzimy do izby załogi, gazoszczelność drzwi zapewniała gumowa uszczelka. Na niewielkiej przestrzeni izby o wymiarach 4,65 x 2,75 metra zgromadzono wszelkie niezbędne elementy do funkcjonowania schronu i jego załogi. W izbie w zależności od przeznaczenia schronu znajdowały się 2 rzędy po trzy podwieszane prycze lub 3 rzędy po trzy podwieszane prycze wypełniane siatą ze sznurka, lub płótnem żaglowym, umieszczone na listwach przymocowanych do ścian. Mogły to być także trzypoziomowe drewniane prycze. Ponadto w izbie znajdował się składany stolik, taborety, szafki na ekwipunek osobisty i apteczka. Izbę załogi oświetlano lampami naftowymi lub karbidowymi.

 

Dla lepszego zobrazowania izby załogi, kilka zdjęć ze zrekonstruowanego wnętrza bliźniaczego schronu w Rudawie przy ulicy Dunajewskiego... zdjęcia udostępnione za zgoda stowarzyszenia „Rawelin”, źródło www.rawelin.org.

 

Po przejściu frontu „trofiejnyje otriady” oczyszczały z dóbr zajmowane tereny... źródło www.rawelin.org.

 

Fligra to i nawet w bunkrze znojdziesz... źródło www.rawelin.org.

 

Do ogrzewania schronu i podgrzewania posiłków służył piec forteczny typu Wt 80 lub Wt 80K, znajdujący się po prawej stronie wyjścia ewakuacyjnego, który dzięki specjalnej konstrukcji i gazoszczelnych zamknięciach wszystkich otworów mógł być wygaszony w dowolnym momencie. Dym odprowadzano kominem na strop, który miała zapewnić jego rozproszenie, a powietrze potrzebne do procesu spalania dostarczane było do pieca rurą z szybu wyjścia ewakuacyjnego.

 

Ofen Wt 80K - gazoszczelny piec przeznaczony do ogrzewania pomieszczeń obiektów fortyfikacji stałej... zdjęcie i schemat internet. Więcej w artykule pt. „Ofen Wt 80 – gazoszczelny piec Wt 80” [http://hauba.pl/ofen-wt-80-gazoszczelny-piec/].

 

Do napowietrzania i utrzymywania nadciśnienia w izbie załogi służył wentylator typu HES 1,2 (Heeres-Einheits–Schutzlüfter w skrócie HES o wydajności 1,2 m3/min) o napędzie ręcznym (korbowym) z zestawem wymiennych filtrów, znajdujący się po lewej stronie wyjścia ewakuacyjnego, który zapewniał niezbędną gazoszczelność obiektu. Powietrze zasysane przez czerpnie powietrza, znajdujące się obok wejścia, poprzez rury i szereg filtrów, oczyszczone, trafiało do wentylatora i było kierowane do izby. Za utrzymanie ustalonego ciśnienia w izbie odpowiadał specjalny zawór, który wyrównywał je ze śluzą gazową.

 

Lüfter HES 1,2 - wentylator z zestawem wymiennych filtrów o wydajności 1,2 m3/min stosowny w niemieckich obiektach fortyfikacji stałej... zdjęcie i schemat internet. Więcej w artykule pt. „Układ wentylacji – niemiecki pomysł na wymuszony obieg powietrza w obiektach fortyfikacji stałej”, część I i II [http://hauba.pl/uklad-wentylacji-niemiecki-pomysl-na-wymuszony-obieg-powietrza-w-obiektach-fortyfikacji-stalej/].

 

Do zapewnienia komunikacji między schronem i innymi obiektami poprzez telefon forteczny typu FS 38 (Festungsfernsprecher 38) lub jego starszą wersje FS 35, znajdujący się po lewej stronie tuż obok drzwi prowadzących z izby do śluzy gazowej, miła służyć rozbudowana siec łączności telefonicznej. Dodatkowo obiekt mógł być skomunikowany poprzez wyposażenie go w radiostację podłączoną do puszki przyłącza antenowego.

 

Festungsfernsprecher 38 - telefon forteczny typ 38 lub jego starsza wersja typ 35 były to standardowe urządzenie stosowane w niemieckich obiektach fortyfikacji stałej, które umożliwiał łączenie rozmów pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami w dużych dziełach fortyfikacyjnych, jak również komunikację z obiektami zewnętrznymi... zdjęcie i schemat internet.

 

Z pomieszczenia załogi wiodło na zewnątrz wyjście ewakuacyjne (Notausgang), umieszczone na wysokości ok. pół metra od podłogi, zamykane drzwiami gazoszczelnymi typu 410P9 warzącymi 110 kg, które umożliwiało awaryjne opuszczenie obiektu w przypadku braku możliwości wyjścia na zewnątrz przez wejście główne schronu. Za drzwiami w ścianach wyjścia ewakuacyjnego znajdują się niszę, w których umieszczono blokady z dwuteowników lub szyn kolejowych i ceglaną ściankę z pojedynczej cegły, które w razie potrzeby można było usunąć od wewnątrz. Na zewnątrz prowadził szyb ewakuacyjny, osłonięty betonową lub ceglaną cembrowiną, ze stalowymi klamrami prowadzącymi na strop schronu. Wylot szybu zabezpieczony był betonową płytą i obsypany ziemią. Przed wtargnięciem nieprzyjaciela do środka obiektu, szyb wypełniano żwirem, który razie ewakuacji był usuwany do wewnątrz schronu. Schrony był zazwyczaj zupełnie pokryte ziemią, a ponad powierzchnie wystawały jedynie charakterystyczne cylindryczne pancerze typu 947S6 osłon anten radiostacji oraz komin odprowadzający dymu z piecyka grzewczego.

 

 

Stanowisko bojowe przy schronie biernym piechoty Regelbau 668 w Młynce.

 

Prezentowany obiekt typu Regelbau 668, który występuj w towarzystwie ze sprzężonym stanowiskiem bojowym, zbliżonym konstrukcyjnie do schronu typu Ringstand 58c, jest dosyć często spotykaną formą występującą we fortyfikacjach linii b1. Stanowisko to w zależności od potrzeb umożliwiało dookolną obserwację przedpola obiektu, dzięki wstawieniu do izby bojowej lornety nożycowej, oraz prowadzenie ognia z karabinu maszynowego MG 34 (Maschinengewehr 34) lub MG 42 zamontowanego na specjalnej obrotowej lawecie, lub z jej pominięciem na dwójnogu, która umożliwiała prowadzenie ognia okrężnego. Stanowisko to mogło także służyć za ukrycie dla obsługi lekkiego granatnika l.Gr.W.36 (Leichter Granatwerfer 36) kalibru 5 cm, choć to mało prawdopodobne, gdyż w 1944 roku była to już mocno przestarzała broń, wycofana z jednostek liniowych już 1942 roku, głównie z powodu niewielkiej donośności granatów i ich słabej sile niszczącej. Dzięki połączeniu stanowiska z głównym obiektem instalacją łączności telefonicznej można było prowadzić skoordynowaną z innymi obiektami obronę.

 

 

Widok na izbę stanowiska bojowego typu Ringstand 58c.

 

Nisza i przyłącze telefonu polowego, znajdująca się po prawej stronie od wejścia, w izbie schronu typu Ringstand 58c. Stanowisko to posiadało łączność z głównym obiektem, na elewacji przed wejściem dobrze widać relikty tego systemu, choć według przewodnika charakteryzującego obiekty punktu oporu toruńskiego pierścienia linii b1 z niemal identycznym obiektem, otwór rury w niszy stanowiska, sklasyfikowany został jako rura głosowa (Sprachrohr) systemu łączności głosowej, z jakim możemy się spotkać w niemieckiej fortyfikacji stałej.

 

Punkt oporu Werbownia…

 

Grupę obiektów punktu oporu Werbownia linii b1... zlokalizowanego w centralnej części pozycji na wschodnich stokach niewielkiego wzniesienia, na terenie Rowu Krzeszowickiego, między wsią Młynka a przysiółkiem Werbowania, będącą częścią Rudawy, w gminie Zabierzów w powiecie krakowskim, rozdziela na dwie części wybudowaną jeszcze przed wojną drogą łączącą Kraków z Krzeszowicami. Północą cześć punktu tworzą trzy obiekty m.in. schron bierny Regelbau 668, schron bierny dla armat Regelbau 701 oraz schron bojowy Ringstand 58c. Natomiast południową cześć punktu tworzy grupa czterech obiektów m.in. dwa schrony bierne Regelbau 668, jeden z towarzyszącym stanowiskiem bojowym typu Ringstand 58c, omawianym i prezentowanym na zamieszczonych zdjęciach, schron bierny dla armat Regelbau 701 oraz stanowisko dla wieży czołgowej Ringstand 67. Celem budowy tych obiektów było zabezpieczenie drogi i linii kolejowej prowadzącej z Krakowa przez Krzeszowice na Górny Śląsk i dalej na tereny Rzeszy. Ukształtowanie terenu zapewniało obrońcą dobrą obserwacje przedpola oraz szeroki kont ostrzału. Ponadto zabagnione i podmokłe równiny zalewowe z niewielkimi rzeczkami w północnej części, tworzyły naturalną przeszkodę, trudna do sforsowania, szczególnie dla wojska zmechanizowanych i pancernych.

 

 

Punkt oporu na mapie... źródło tablica informacyjna przy schronie w Młynce.

 

Pozostałe obiekty południowej części punktu oporu... oprócz szeroko omówionego i zaprezentowanego na zdjęciach schronu biernego z towarzyszącym stanowiskiem bojowym, aktualnie są fizycznie i wizualnie dla oka ludzkiego niedostępne. Drugi ze schronów punktu typu Regelbau 668 jest całkowicie zasypany ziemią, a charakterystyczne stożki ze cylindrycznymi pancerzami osłon anten radiowych zalegają pod stertą chrustu. Schron bierny dla armat typu Regelbau 701 jest dziś niemal w całości ukryty pod podjazdem do budynku mieszkalnego... przy czym uważny obserwator zauważy jego fragmenty wystające zza ogrodzenia posesji. Stanowisko dla wieży czołgowej typu Ringstand 67 służy dziś najprawdopodobniej jako przydomowa piwniczka bądź składzik... niewidoczny dla oka, zarośnięty i przykryty domowej roboty osłoną z blach trapezowych. Niestety... czas i szybko zapadający zmrok uniemożliwił penetracje północnej części punktu, nie wspominając już o odwiedzeniu schronu w Rudawie przy ulicy Dunajewskiego gdzie siłami Małopolskiego Stowarzyszenia Miłośników Historii „Rawelin”, dziś możemy oglądać w pełni przywrócony i wyposażony do stanu z przełomu 1944/45 roku bliźniaczy obiekt znajdujący się w Młynce.

 

 

Wnętrze obiektu jest czyste i zadbane... śmieci, ku mojemu zdziwieniu, można było policzyć na palcach jednej ręki. Na zewnątrz i w środku schronu znajdziemy kilka bardzo interesujących tablic informacyjnych... rysunków, schematów i opisów, które pomogą osobą odwiedzającym, niebędącym w temacie, przyswoić nową wiedzę a pozostałym ją poszerzyć. Schron bierny piechoty Regelbau 668 w Młynce znajduje się pod opieką Małopolskiego Stowarzyszenia Miłośników Historii „Rawelin” z Krakowa, stowarzyszenia działającego na rzecz ochrony zabytków architektury i fortyfikacji.

 

Piotr Czesław Tomczyk/WRsC

Szlakiem bunkrów... Nielepice - niemiecki punkt oporu linii b1 z 1944 roku

Korzystając z nadarzającej się okazji i sprzyjającej słonecznej aury listopadowego długiego weekendu, na kole… w pięknych okolicznościach przyrody jesiennego obrazu Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego, pokręciliśmy w kierunku Nielepic, Młynki i Rudawy, w gminie Zabierzów w powiecie krakowskim, okolic kryjących wiele drugowojennych pozostałości i reliktów niemieckich umocnień polowych linii b1 z 1944 roku. Za nim jednak przejdę do sedna tego przydługawego blog-postu, kilka słów wprowadzenia do historycznych ram omawianego zagadnienia.

Pierwszy z obiektów punktu oporu... schron bierny piechoty typu Regelbau 668, najlepiej widoczny i najłatwiej dostępny z całej grupy nielepickiej. Po prawej stronie widoczne wyjście ewakuacyjne prowadzące do szybu, który od zewnątrz był osłonięty betonową lub ceglaną cembrowiną wypełnioną piachem lub żwirem, prowadzącego po klamrach stalowych na strop schronu. Obiekty tego typu były zazwyczaj zupełnie pokryte ziemią.

 

Wobec pasma niemieckich niepowodzeń z 1944 roku... lądowania sił anglo-amerykańskich w Normandii i otwarcia frontu na zachodzie europy oraz niezwykle skutecznej ofensywy wojsk radzieckich podczas operacji „Bagriation” i dojścia na przełomie lipca i sierpnia do linii Wisły. Front znacznie przybliżył się do przedwojennych granic Rzeszy... co w obliczu bezpośredniego zagrożenia i nieuchronnie zbliżającej się nowej sowieckiej ofensywy, wymusiło na niemieckim Naczelnym Dowództwie Wojsk Lądowych (Oberkommando des Heeres), odpowiedzialnemu za prowadzenie wojny na wschodzie, decyzję o fortyfikowaniu ogromnego obszaru przyszłych walk sięgającą na głębokość kilkuset kilometrów. Latem 1944 roku Niemcy przystępują do budowy pasów linii umocnień (OKH-Stellungen) przebiegających na osi północ-południe od Bałtyku po Karpaty Zachodnie z wieloma biegnącymi po osi wschód-zachód pozycjami ryglowymi... nadając im oznaczenia literowo-cyfrowe od „a” do „e”. Wśród których główne pozycje, oddalone od siebie średnio o sto kilometrów, oznaczono literami... a, b, c, d, e. Te z kolei ze względu na ukształtowanie terenu i konieczność wzmocnieni obrony, dzieliły się na dodatkowe pasy z oznaczeniem literowo-cyfrowym... a1, a2, b1, b2, b3, bx, d1, d2 itp. Pozycja obronna b1 (b1-Stellung) przebiegała południkowo od granicy ze Słowacją, przez Jurę Krakowsko-Częstochowską, wzdłuż Warty i Wisły, aż do Morza Bałtyckiego. Zadaniem jej była obrona Zagłębia Górnośląskiego z jego przemysłem, Kraju Warty i Pomorza.

Orientacyjny przebieg niemieckich umocnień polowych z 1944 roku... źródło fortyfikacja.pl

Wejście do schronu było zamykane kratą forteczną... w widocznej wnęce na lewej ścianie zejścia do przedsionka znajdowała się lampa sygnalizacyjna oraz niewidoczna, położona niżej, nisza przyłącza kabla polowej sieci telefonicznej. 

Trzon budowanej linii b1 opierał się na fortyfikacji ziemnej i drewniano-ziemnej... 2-3 liniach okopów ze stanowiskami strzeleckimi i zasiekami z drutu kolczastego a miejsca przecięcia linii z ważnymi traktami komunikacyjnymi, liniami kolejowymi, skrzyżowaniami dróg itp. wzmacniano dodatkowo schronami biernymi i bojowymi o konstrukcji żelbetowej i betonowej oraz przewoźnymi schronami pancernymi, tworząc tzw. punkty oporu (Stützpunkt). Na liniach obrony przeciwpancernej kopano tradycyjne ziemne rowy, a także trwalsze przeszkody w formie „zębów smoka” czy mocowane poziomo w żelbetowych blokach szyny kolejowe. Ponadto na zapleczu budowano specjalne schrony dla przełącznic kabli telefonicznych i baseny na wodę. Całością prac budowlanych kierowała Organizacja Todt, do których oprócz wyspecjalizowanych wojskowych oddziałów budowlanych, wykorzystywano również okoliczną ludność Polską i młodzież przymusowo wcieloną do oddziałów Baudienstu, która wykonywała większość prac ziemnych... m.in. kopanie okopów i rowów przeciwpancernych.

Standaryzowana konstrukcja schronu Regelbau 668 budowana w klasie odporności „B alt” dla fortyfikacji stałej... składająca się z trzech pomieszczeń, budowana była na planie kwadratu o wymiarach 7,65 x 7,65 metra i wysokości 4,4 metra, o grubości ścian zewnętrznych 1,5 metra i 0,8 metra grubości ścian wewnętrznych. Do budowy schronu zużywano od 210 do 230 metrów sześciennych betonu, 9,7 ton stali zbrojeniowej oraz 1,7 ton stali profilowanej. 

Grupę obiektów punktu oporu w Nielepicach... zlokalizowanego tuż przy zielonym szlaku na północnym stoku wzgórza Klicówka, górującego ponad drogą łączącą Kraków z Chrzanowem, tworzą trzy schrony bierne piechoty typy Regelbau 668, stanowiące ukrycie dla drużyny 9 lub 6 żołnierzy, w przypadku wersji z peryskopem, zapewniając im odpowiednie warunki socjalne, oraz dwa schrony bojowe typu Ringstand 58c tzw. Tobruk, stanowisko bojowe okrężne dla karabinu maszynowego, które po wstawieniu lornety nożycowej do izby bojowej, mogły pełnić również funkcje obserwacyjne, a także służyć za ukrycie dla obsługi lekkiego granatnika. Celem budowy tych obiektów było zabezpieczenie drogi i linii kolejowej prowadzącej z Krakowa przez Krzeszowice na Górny Śląsk i dalej na tereny Rzeszy. Omawiana grupa umocnień schronów punktu oporu Nielepice nie została ukończona i w pełni wyposażona, same prace prowadzono jeszcze do pierwszych dni stycznia 1945 roku, a już tym bardziej obsadzona przez wojsko niemieckie, które pod naporem przytłaczającej przewagi Armii Czerwonej podczas styczniowej ofensywy cofało się na zachód.

Ponad pokazanym na fotografiach wyżej obiektem, niemal na szczycie Klicówki, znajduje się drugi z omawianych schronów typu Regelbau 668. Ze względu na swoją lokalizację jest to chyba najwyżej położony schron linii b1 w okolicy Rudawy.

Bryła schronu z widocznym po prawej stronie wyjściem ewakuacyjnym i stalowymi klamrami prowadzącymi na strop schronu.

Pomieszczenia schronu... izba załogi z widocznym wyjściem ewakuacyjnym i stalowym kołnierzem szybu peryskopu, śluza gazoszczelna z widokiem na przedsionek i przedsionek z wejściem.

Strop schronu z charakterystycznym, widocznym po prawej stronie, elementem pancerza wysuwanego peryskopu, który miał umożliwiać załodze prowadzenie obserwacji przedpola własnych linii. Obiekt z tak doskonałym wglądem we własne pozycje obronne miła najprawdopodobniej pełnić funkcję schronu dowodzenia.

Pozostałość pancerza wysuwanego peryskopu typu S.R. 2. umożliwiającego prowadzenie obserwacji okrężnej przy 2,5-krotnym powiększeniu i piętnastostopniowym kącie obserwacji. Wysunięcie peryskopu poprzez strop umożliwiał pancerz typu 734 P3 (Führungsrohr mit Deckenverschluß). Po zakończeniu obserwacji i wycofaniu peryskopu otwór w stropie był zamykany mimośrodowo zamontowanym deklem. Do tego celu służyła obrotowa dźwignia znajdująca się pod stropem, przy szybie. Peryskop do prowadzenia obserwacji ustawiony był na statywie typu 655 S3. Statyw umożliwiał wysuwanie i utrzymanie peryskopu w określonym położeniu.

W bliskim sąsiedztwie „schronu dowodzenia” drugiego obiektu biernego piechoty typy Regelbau 668 znajdują się dwa stanowiska okrężne dla karabinu maszynowego typy Ringstand 58c... na zdjęciach pierwszy z „Tobruków”.

W bliskim sąsiedztwie „schronu dowodzenia” drugiego obiektu biernego piechoty typy Regelbau 668 znajdują się dwa stanowiska okrężne dla karabinu maszynowego typy Ringstand 58c... na zdjęciach drugi z „Tobruków”.

Ostatnim obiektem nielepickiej grupy schronów jest najdalej wysunięty na wschód położony w dolinie trzeci schron bierny typu Regelbau 668... jak widzimy na załączonych zdjęciach, obiekt jest całkowicie zasypany... a ponad poziom gruntu wystaje tylko strop schronu i jego charakterystyczne elementy.

 Charakterystyczne stożki szybów antenowych radiostacji... zamykane na stropie obiektu cylindrycznymi osłonami, których zadaniem było ochrona wysuwanej anteny głównej lub zapasowej.

Po lewej na stropie widoczny otwór kominowy pieca fortecznego typu Wt 80 lub Wt 80K i stalowe klamry wyjścia ewakuacyjnego prowadzące na strop schronu.

Pancerne zamkniecie szybu antenowego typu 947S6 z widoczną sygnaturą z 1943 rok.

 

Obiekty grupy nielepickiej zlokalizowane w trudnym i zarazem ciekawy terenie... dającym duże możliwości obrony i doskonały wgląd we własne pozycje, szczególnie schron bierny i „Tobruki” zlokalizowane niemal na szczycie Klicówki, są obiektami częściowo lub w całości zasypanymi jak schron wysunięty najbardziej na wschód, położony niemal na dnie doliny i oczywiście... co jest normą, zaśmieconymi i zagruzowanymi. Ponadto wegetująca dzika roślinność, która z czasem pochłania... obrastając schrony, uniemożliwia bądź częściowo ogranicza eksploracje i zrobienie w miarę czytelnego zdjęcia. Ze względu na dobrze wyeksponowany Regelbau 668 z dobudowanym schronem Ringstand 58c położonym nieopodal we wsi Młynka... południowa grupa punkt oporu Werbowania, darowałem sobie fotografowanie i tak trudno dostępnych detali. 

Piotr Czesław Tomczyk/WRsC