Pszczyńskie dynkmale… koło kamienia historii

Choć historia tego kamienia sięga wczesnych lat pierwszej połowy XX wieku... to zwyczaj upamiętniana ważnych momentów i wydarzeń z życia von Plessów... panów na zamku w Pszczynie, mocno zakorzenionych w kulturze łowickiej oraz ich zarządców i ludzi zasłużonych w leśnictwie i pracy w dobrach książęcych sięga znacznie głębiej… dziś na naszych oczach historia właśnie zatoczyła koło.

Kamienie i głazy, które leżą przy leśnych dukatach i w niedostępnych dla wszystkich ostępach leśnych dodają tym lasom tajemniczości i magii... przywołują na myśl dawne czasy i ludzi, którzy żyli i tworzyli to miejsce przed nami. Choć ząb czasu i trudna historia tych ziem... szczególnie ostatnich miesięcy schyłku drugiej wojny światowej i walca wojny, jaki przez nie przeszedł oraz burzliwych lat powojennych, kiedy to zacierano... dewastując ślady historii na dawnych pruskich pomnikach rodów magnackich, nie była łaskawa dla wszystkich książęcych kamieni.

Masywna kamienna podstawa z podmurówką... foto czerwiec 2021 roku.

Przez niespełna sześćdziesiąt lat w miejscu, w którym stał ten okazały głaz, pozostawała niczego nieprzypominająca kamienna podstawa z podmurówką... ludzie odwiedzający żwakowskie źródełko nie zwracali na to uwagi bądź nie wiedzieli, z czy tak naprawdę mają do czynienia... a o prawdziwym przeznaczeniu tego miejsca wiedziało nieliczne grono tutejszych... pasjonatów i miłośników lokalnej historii lasów pszczyńskich i zapewne leśnicy starej daty.

Podstawa pomnika... foto wrzesień 2021 roku.

Temat pomnika z „łąk dynkmalskich” odżył na nowo, kiedy to w ubiegłym roku głaz spod dawnej siedziby nadleśnictwa w Kobiórze został ponownie przeniesiony o kilkanaście mętów dalej... a przy okazji zdjęcia pamiątkowej tablicy do renowacji odsłonił cześć zatartej inskrypcji i ukazał ukrywaną przed światem tajemnice przeszłości tego okazałego kamienia. Sprawa nabrał rumieńców i stała się numerem jeden w dyskusjach wśród pasjonatów i miłośników lokalnej historii o jego przywrócenie w jego pierwotne miejsce, gdzie został posadowiony przed ponad stu laty.

W nowym tymczasowym miejscu... foto czerwiec 2021 roku.

Wydarzeniem upamiętniającym wyrski dynkmal w żwakowskim lesie było położenie jelenia... szesnastaka, którego ustrzelił w tym miejscu 23 października 1906 roku książę pszczyński Hans Heinrich XI... ów jeleń był jego ostatnim upolowanym w życiu na Ziemi Pszczyńskiej, gdyż zmarł niedługo później w sierpniu roku 1907. Syn starego księcia Hans Heinrich XV upamiętnił to wydarzenie stawiając w ty miejscu okazały głaz granitowy opatrzony nieczytelną dziś i częściowo zniszczoną inskrypcją...

Seine Durchlaucht
Hans Henrich XI
Herzog von Pless
erlegte hier am 23.10.1906 seinen letzten
Hirsch von XVI ender

Pod siedzibą nadleśnictwa w 1975 roku... źródło Śląska Biblioteka Cyfrowa

Pomnik został skanibalizowany i wtórnie wykorzystany... granitowy głaz został oddzielony od podstawy i przewieziony 1964 roku pod siedzibę nadleśnictwa do Kobióra gdzie w nowej jak na tamte czasy formie został opatrzony tablicą pamiątkową poświęconą dwudziestej piątej rocznicy wybuchu II wojny światowej i potyczce leśników z wojskami niemieckimi w 1939 roku. Więcej o tym tragicznym w skutkach wydarzeniu z września 1939 roku można przeczytać w książce Janusza Ryta „Bitwa Pszczyńska 1939” i monografii Kobióra autorstwa Zygmunta J. Orlika „Nad Korzeńcem: szkice z dziejów Kobióra”.

Pod starą siedzibą nadleśnictwa w Kobiórze... foto marzec 2017 roku.

Epopeja kamienia z „łąk dynkmalskich” dobiega końca... historia zatoczyła koło i głaz powrócił na swoje dawne miejsce... choć dyskusja nadal trwa. Niedaleko starej siedziby pojawił się stary... nowy pomnik z odrestaurowaną tablicą poświęconą leśnikom... z dostępnych informacji wiemy, że przy dynkamlu w żwakowskim lesie ma stanąć tablica informacyjna z pełną historią... tekstem i tłumaczeniem inskrypcji. Trzymamy kciuki... oby ta tablica nie zepsuła magii tego miejsca.

Piotr Czesław Tomczyk/WRsC

Po pięćdziesięciu ośmiu latach głaz powrócił na swoje miejsce... foto czerwiec 2022 roku.

 

Pomnik w okresie I wojny światowej... kiedy to w Pszczynie mieściła się Wielka Kwatera Główna (Großes Hauptquartier) cesarza niemieckiego Wilhelma II. Na zdjęciu księżna Daisy von Pless wraz z pracownikiem książęcej służby leśnej oraz wojskowymi... foto ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, źródło „Łowieckie pasje księcia Hansa Heinricha XI von Pless” www.zamek-pszczyna.pl.